ارسالکننده : سیاوش قربان زاده در : 90/8/5 1:59 عصر
مدارهای فضایی شناور
در سال 1984یک فیزیکدان آمریکایی به نام رابرت ال فوروارد نظریهای برای استفاده از مدارهای فضایی جدید ارائه نمود که نامهای گوناگونی همچون مدارهای شناور، مدارهای غیر کپلری یا مدارهای جابجا شده بر خود دیده است. در آن زمان مجامع علمی دنیا استفاده از این مدار فضایی جدید را غیر ممکن ارزیابی نمودند. اما اکنون و پس از 25 سال، محاسبات مهندسان آزمایشگاه مفاهیم پیشرفته فضایی در دانشگاه استراثکلاید نشان میدهد که ایده فوروارد عملی است.
دکتر فوروارد که در سال 2002 از دنیا رفته است، معتقد بود که میتوان با ترفندهایی صفحه مداری مشابه مدار زمین ثابت (ژئوسنکرون) در دو سمت شمال یا جنوب صفحه استوای سماوی به دست آورد. به این ترتیب قادر خواهیم بود به تقاضای روزافزون برای دستیابی به نقاط جدید مداری در این مدار منحصر به فرد پاسخ دهیم.
دکتر فوروارد معتقد بود که میتوان ماهوارههای مخابراتی را روی یک مدار دقیقا مشابه مدار «زمین ثابت» اما به موازات آن و به فاصله اندکی حدود 50تا 100 کیلومتر در شمال یا جنوب صفحه استوایی قرار داد. اما از آنجا که چنین مداری غیر کپلری است و به عبارت دیگر از تعادل دینامیکی ناشی از نیروی گرانش تبعیت نمیکند، باید دائماً با صرف نیروی اندکی آن را در وضعیت از پیش تعریف شده نگه داشت. پیشنهاد مشخص دکتر فوروارد در آن زمان استفاده از بادبانهای خورشیدی بود.
طرح وی توسط مخالفان و به بهانه دینامیک غیر معمول مداری رد شد و مطالعه بیشتری روی آن صورت نپذیرفت. اما به تازگی یک دانشجوی پاکستانی دوره دکتری به نام شاهید بیگ به همراه استاد راهنمای خود، پروفسور کلین مک اینس این ایده پیشرو را مورد آنالیز قرار دادند و در کمال تعجب مشاهده نمودند که از نظر تئوری این ایده کاملاً امکانپذیر است. آنها نتیجه تحقیقات خود را در مقالهای در ژورنال هدایت، کنترل و دینامیک منتشر کردهاند.
![](http://s1.picofile.com/4sooyelm/Pictures/73.jpg)
پروفسور مک اینس میگوید: "ماهوارهها معمولا در مدارهای کپلری به دور جرم مرکزی خود که میتواند زمین باشد میچرخند. این مدارها را به افتخار یوهانس کپلر، دانشمندی که حدود 400 سال پیش به ما کمک کرد تا حرکت مداری را درک کنیم، مدارهای کپلری مینامند. ماهوارههایی که در چنین مدارهایی قرار دارند در حالت ایدهآل و طبق تئوری به هیچ موتوری نیاز نداشته و پس از تزریق در مدار برای همیشه در مدار باقی مانده و به دور جرم مرکزی خود گردش میکنند. البته در عمل اغتشاشات ناچیز مداری باعث تغییر مدار حرکت ماهواره شده و باید هر از چند گاهی موتورهای آن روشن شده و تصحیحات لازم مداری صورت گیرد.
از قوانین مداری کپلر میدانیم که در حالت عمومی، هر جسم مدارگردی مانند ماهوارهها برای زمین یا زمین برای خورشید روی یک بیضی به دور مرکز جرم جسم مرکزی خود میچرخد. بنابراین در حوزه مدارهای کپلری ما قادر به تزریق ماهواره در مداری به دور قطب شمال نیستیم.
حرکت ماهواره در مدارهای کپلری را میتوان به حرکت یک گوی در کف دره تشبیه کرد. اگر گوی را به سمت هر کدام از دامنهها منحرف کنید، گوی مجدداً به کف دره باز خواهد گشت و برای نگه داشتن آن در پایین دره احتیاجی به صرف نیروی اضافه نیست. از این رو است که مدارهای کپلری را مدارهای متعادل دینامیکی نیز مینامند.
از سوی دیگر حرکت یک ماهواره روی مداری غیر کپلری مانند چرخاندن یک گوی بر لبه یک تیغ است. لحظه ای غفلت باعث میشود که گوی از دیواره فرو افتد. برای حفظ موقعیت چنین گویی باید دائماً و با صرف انرژی موقعیت و وضعیت آن را اصلاح نمایید.
پروفسور مک اینس میگوید: ماهوارههایی که روی مدار زمین ثابت غیر کپلری به دور زمین میچرخند مانند همنوع کپلری خود تقریباً هر 24 ساعت یک بار زمین را دور می زنند اما مرکز چرخش این مدار روی مرکز جرم زمین قرار ندارد بلکه قدری شمالتر و یا جنوبتر از مرکز جرم زمین است. طبیعتاً چنین مداری پایدار نیست و اگر نیرویی برای نگهداشتن آن صرف نشود، ماهواره طوری تغییر مدار خواهد داد تا نهایتاً مرکز چرخش آن بر مرکز جرم زمین منطبق گردد. برای ثابت نگه داشتن مرکز چرخش ماهواره در جایی متفاوت از مرکز جرم جسم مرکزی باید نیرویی به صورت دائمی به ماهواره وارد شود.
نیروی مورد نظر قطعاً نمیتواند توسط موتورهای شیمیایی و یا سایر موتورهایی که سوخت زیادی مصرف میکنند، تأمین گردد. اما فشار تابشی خورشید منبعی لایزال (حداقل در مقیاس ما زمینیها) است که میتواند ما را در رسیدن به آرزوی بزرگمان برای تزریق ماهواره در مدارهای غیر کپلری یاری کند.
اما زمانی که شب میشود (ماهواره در سایه زمین قرار میگیرد) و فشار تابشی خورشید حذف میگردد، ماهواره اندک اندک به سمت صفحه استوا منحرف میگردد. میزان انحراف حدود 10 تا 50 کیلومتر در هر شب است اما آن را نیز میتوان با استفاده از موتورهای یونی یا دیگر انواع موتورهای الکتریکی که نیروی مورد نیاز خود را از باطریها تأمین میکنند، جبران نمود.
![](http://s1.picofile.com/4sooyelm/Pictures/74.jpg)
ایده دیگری که دکتر فوروارد پیشنهاد کرده بود، مدارهایی همراستای مدار زمین به دور خورشید اما در بالای قطب شمال و یا پایین قطب جنوب است. این مدارها نیز همچون مدارهای زمین ثابت غیر کپلری، به دور مرکز جرم جسم مرکزی خود که در اینجا خورشید است نمیچرخند و در عوض با دریافت نیروی دائمی از بادبانهای خورشیدی تلاش خواهند کرد که برای همیشه تعادل خود را در لبه تیغ حفظ کنند. فوردارد این مدارها را مدارهای قطب نشین با مدارهای استاتیت (تلفیق دو کلمه استاتیک و ستلایت) قطبی نامگذاری کرده بود.
دسترسی عملی به این ایده 25 ساله باعث رونق صنعت ماهوارههای مخابراتی خواهد شد. در صورت توفیق جهت ارسال ماهواره روی مدارهای قطبنشین ساکنان عرضهای جغرافیایی شمالی و جنوبی با شرایط بهتری قادر به دریافت سیگنالهای مخابراتی خواهند شد. همچنین دانشمندان میتوانند به آرزوی دیرینه خود جهت مراقبت 24 ساعته از دو قطب زمین برسند.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : سیاوش قربان زاده در : 90/8/5 1:57 عصر
پمپ بنزین های فضایی
زنگ خطر یک لحظه هم قطع نمیشد. فرمانده ناو فضایی در حالی که تلاش داشت فرامین لازم و صحیح برای سایر فضانوردان و خدمه پروازی را در ذهن خود مرور کند، متوجه چراغ سبز ارتباط با ایستگاه زمینی شد، فرصت را غنیمت شمرد و فوراً پیام فرستاد:"ایستگاه زمینی،ما یک مشکل داریم".
مأموریت آنها به دلایلی طولانی شده بود و به همین دلیل بود که آب اشامیدنی، اکسیژن و سوخت مورد نیاز برای انجام مانورهای فضایی کشتی کیهانیاشان تمام شده بود. زنگ خطر نیز به آنها گوشزد میکرد که باید به سرعت هوای تازه به سفینه تزریق شود. چند دقیقهای طول کشید تا مرکز کنترل زمینی پاسخ دهد. آنها میبایست مسیر خود را به سمت یک پمپ سوخت فضایی کج میکردند. نزدیکترین پمپ سوخت فضایی که تقریباً در مسیر آنها قرار داشت، روی خردهسیارکی بنا شده بود که کارهای ساختمانی و تأسیساتی آن به تازگی به اتمام رسیده بود و بنابراین آنها نخستین مشتریان این ایستگاه سوختگیری فضایی بودند.
![](http://s1.picofile.com/file/6273801806/97.jpg)
این داستان خیالی با واقعیت سفرهای فضایی بسیار فاصله دارد اما امروزه و پس از تأیید وجود آب در برخی از خردهسیارکها، دانشمندان فضایی واقعاً مشغول کار بر روی ایده خارقالعادهای هستند که بر مبنای آن فضانوردان آینده که راهی هدفهای دوردست در منظومه شمسی میشوند، قادر خواهند بود مخازن سوخت، اکسیژن و آب مورد نیاز خود را از منابع آبی این اجرام کمجرم فضایی (خردهسیارکها) پر نمایند.
آب علاوه بر اینکه خیلی ساده میتواند به منظور نوشیدن و شستشو به کار برده شود، به علت اتمهای تشکیلدهنده خود که عبارتند از هیدروژن و اکسیژن، میتواند به عنوان منبعی برای تولید اکسیژن مورد نیاز فضانوردان جهت تنفس و سوخت مصرفی فضاپیماها نیز مورد استفاده قرار گیرد.
با توجه به در دسترس بودن انرژی تابشی خورشید حتی در دوردستهای منظومه شمسی، میتوان به وجود برق دائمی در یک فضاپیمای آینده اطمینان داشت. از دروس فیزیک و شیمی دوران مدرسه نیز میدانیم که با داشتن آب و برق و با استفاده از ابزار بسیار ساده، میتوان آب را به اتمهای تشکیل دهنده آن یعنی هیدروژن و اکسیژن الکترولیز نمود. اکسیژن علاوه بر اینکه میتواند به عنوان هوای تنفسی فضانوردان مورد استفاده قرار گیرد، این قابلیت را نیز دارد که در ترکیب مجدد با هیدروژن انرژی فراوانی آزاد نماید. این انرژی را میتوان برای انجام مانورهای فضایی و یا تصحیحات مداری در موتورهای فضایی مورد استفاده قرار داد.
حال تصور کنید که خردهسیارکی در میانه راه زمین تا مقصدی دوردست در فضا قرار داشته باشد. جایی که بتوان هر بار در آنجا توقفی داشت. با این حساب میتوان به سادگی تأسیسات لازم برای یک پمپ سوخت فضایی را روی این خردهسیارک بنا نمود. تأسیساتی تمام اتوماتیک که انرژی خورشیدی را دریافت و به الکتریسیته تبدیل خواهد کرد (تأمین برق در فضا). سپس با استفاده از این انرژی الکتریکی، یخ آب موجود در خردهسیارک را با یک اجاق میکروویو، درست مشابه همانی که شما در منزل دارید، ذوب کرده و در ادامه آب حاصله را با یک دستگاه ساده الکترولیز به هیدروژن و اکسیژن خواهد شکاند و در انتها هیدروژن و اکسیژن به دست آمده را در مخازن جدا از هم ذخیره خواهد کرد.
ه مشتری هستید، میتوانید با توقفی کوتاه در این پمپ سوخت فضایی، مخازن سفینه خود را از هیدروژن و اکسیژن پر نموده و به سفر خود ادامه دهید.
در این بین نباید فراموش کنید که عملیات سوختگیری سفینه، تحت شرایط جاذبه بسیار اندک خردهسیارک صورت پذیرفته است و این به معنی صرفهجویی بسیار در مصرف سوخت جهت فرار از گرانش ناچیز این جرم کوچک سماوی است.
خردهسیارکی که منابع غنی یخ آب داشته باشد از دو نظر حائز توجه ویژه است. اول اینکه خردهسیارک برخلاف دنبالهدارها دارای مداری مشخص و جایگاهی معلوم در بین اجرام منظومه شمسی هستند و میتوان روی بودن آنها مثلاً در مداری بین زمین تا مریخ و یا مریخ تا مشتری برای همیشه حساب باز کرد. امتیازی که دنبالهدارها فاقد آن هستند. امتیاز دوم که قبلاً نیز ذکر آن رفت به جرم ناچیز و طبیعتاً گرانش بسیار اندک خردهسیارکها مربوط است که باعث میشود عملیات پهلو گرفتن، سوختگیری و پرواز مجدد ناو فضایی با صرف مقدار ناچیزی انرژی قابل انجام باشد. با این شرایط در سفر طولانی انسان و یا رباتهای کاوشگر فضایی به مقاصدی دوردست همچون سیاره کیوان (زحل) و یا لبههای منظومه شمسی، میتوان روی توقفی کوتاه در یک پمپ سوخت فضایی حساب ویژه باز کرد، نفسی گرفت و به بقیه این راه طولانی اندیشید.
اما موضوعی که باعث شده تا ایده ایستگاههای سوختگیری فضایی امروزه تا این درجه اهمیت یابند، کشف بزرگی است که اوایل پاییز گذشته توسط اطلاعات به دست آمده از تلسکوپ فروسرخ ناسا واقع در جزایر هاوایی، انجام گرفته است. در هفتم اکتبر سال 2009 میلادی هنگامیکه اطلاعات رصد خرده سیارک تمیس-24 (بیست و چهارمین خرده سیارک کشف شده جهان که برای اولین بار توسط ستارهشناسی ایتالیایی به نام آنیبال دی گاسپاریس در سال 1853 رصد شده است) توسط دانشمندان رصدخانه فروسرخ ناسا بررسی میشد، در کمال تعجب آثار و شواهدی به دست آمد که نشان میداد این خردهسیارک با لایهای از یخ آب پوشیده شده است. دانشمندان عقیده دارند که منشاء اصلی این یخ لایههای زیرین خردهسیارک تمیس-24 (Themis-24) است. یخ سطحی قسمتی از خردهسیارک که رو به خورشید قرار میگیرد، تصعید شده اما بلافاصله توسط آب لایههای زیرین جایگزین میگردد.
تمیس-24 (Themis-24) بزرگترین عضو خانواده خردهسیارکهای تمیس است که در لبه بیرونی کمربند اصلی خردهسیارکها، جایی در میانه راه بین سیاره بهرام (مریخ) و سیاره غولپیکر برجیس (مشتری) قرار گرفته است. گمان میرود که با توجه به یافتن یخ آب در سطح این خردهسیارک، بتوان منابع آبی دیگری، مخصوصاً در خانواده خردهسیارکهای تمیس پیدا کرد. در این صورت میتوان به زودی شاهد قدمهای اولیه طرح بزرگ نخستین پمپبنزین فضایی در ماورای مدار مریخ بود.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : سیاوش قربان زاده در : 90/8/5 1:52 عصر
اکتشافات جدید فضایی به کمک ربات های انسان نما امکان پذیر میشود
![](http://s2.picofile.com/file/7129764408/10089180dry1190.jpg)
به نظر میرسد که این روزها دانش فضانوردی گویسبقت را از دیگر رشتههای علمی ربوده و توانسته است نقش بسیار مهمی را در پیشرفت علوم مختلف ایفا کند. بیتردید این که دانشمندان علوم فضایی همواره در تلاش بودهاند تا با همکاری و مشارکت هم از بسیاری رموز و اسرار کهکشانها و اجسام سماوی پرده بردارند ، موضوعی غیرقابل انکار است.
از 50 سال پیش یعنی درست از زمانی که بشر برای نخستین بار قدم به خارج از مرزهای این کره خاکی گذاشت تا به امروز که همچنان در تلاش است تا بتواند افقهای جدیدی را پیش روی خود ترسیم کند، آگاهی ما انسانها از فضای پیرامون سیارهای که سکونتگاه انسانهای زمینی است به میزان قابل توجهی افزایش یافته است که بیشک دستیابی به این اطلاعات ارزشمند مدیون تلاشها و زحمات محققانی است که در این راستا قدم برداشته و همچنان به تلاش خود ادامه میدهند.
داستان رباتهای فضانورد از کجا آغاز شد؟
ایده اولیه ساخت رباتهای فضانورد نخستین بار حدود 10 سال پیش و در قالب یک پروژه تحقیقاتی و با همکاری تیم رباتیک و شبیهسازی مرکز جانسون و موسسه تحقیقاتی پروژههای دفاعی ناسا مطرح شد که هدف از این پروژه، شبیهسازی نرمافزاری برای طراحی و ساخت یک ربات انساننما برای انجام ماموریتهای فضایی بود.
براساس اظهارات رئیس مرکز فضایی جانسون ناسا، رباتهای فضانورد علاوه بر این که میتوانند در کنار فضانوردان و برای انجام ماموریتهای فضایی مشارکت و همکاری داشته باشند، میتوانند در مکانهایی که فرستادن فضانوردان به آنجا به علت پرمخاطرهبودن امکانپذیر نبوده است نیز مورد استفاده قرار گرفته و اطلاعاتی را درباره این امکانها به دست آورده و جمعآوری کنند تا به این ترتیب قابلیتها و توانمندیهای انسانها را در کشف رموز ناشناخته در فضا تا حد امکان افزایش دهند. از آنجایی که باراک اوباما در پیشنهاد اخیر خود به کنگره آمریکا خواستار لغو ماموریتهای فضانوردان ناسا به ماه شده بود به نظر میرسد که ارسال روبونات به فضا میتواند جایگزین مناسبی برای انجام مطالعات گسترده در سطح ماه و دیگر اقمار، سیارات و اجسام سماوی باشد.
گذشته از این، رباتهای فضانورد قادرند بسیاری از کارهایی را که انسانها توانایی انجامدادن آنها را ندارند به آسانی انجام دهند و حتی از این که کاری را به دفعات انجام دهند خسته نخواهند شد.
بنابراین، رباتهای فضانورد بهترین گزینه برای انجام ماموریتهای فضایی به دوردستها خواهند بود که عدموجود بسیاری از امکانات مورد نیاز برای انسان، عاملی محدودکننده برای سفر انسانها به آن مکانها بوده است. وقتی نخستین بار در ژانویه سال 2008 از پایان مراحل ساخت روبونات به عنوان اولین ربات فضانورد خبر داده شد تصور میشد داستان این ربات فضانوردی که گفته میشد در آیندهای نزدیک برای اکتشافات جدید راهی فضا خواهد شد، داستانی است که به حقیقت پیوستن آن سالیان زیادی به طول خواهد انجامید و حالا خبرهای جدید حاکی از آن است که این رویا بسیار زودتر از آنچه تصور میشد به واقعیت مبدل شده است و تنها پس از گذشت 3 سال روبونات در مدت زمانی کمتر از یک ماه دیگر راهی فضا خواهد شد. بررسیها و تحقیقات انجام شده در اینباره حاکی از آن است که از 10 سال پیش تا به امروز که ناسا برای نخستین بار ایده طراحی و ساخت رباتهای فضانورد را مطرح کرد، توانسته است به تجارب ارزشمندی در زمینه فناوریهای رباتیک و دانشهای فضایی دست یابد که این تجارب میتواند سرآغاز فصل جدیدی از اکتشافات فضایی در سازمان فضایی ناسا باشد و آیندهای بسیار روشن را برای همه انسانهای ساکن در این کره خاکی به تصویر کشیده و پنجره جدیدی به سوی ناشناختههای این دنیا باشد.
حاصل همکاری مشترک ناسا و جنرال موتور
شرکت جنرال موتور که پیش از این نیز در برخی از پروژههای فضایی نظیر پروژه راهاندازی سامانههای ناوبری ماموریت فضایی آپولو و همچنین پروژه ارسال ماهنورد Lunar Rover به فضا، با ناسا همکاری داشته است تا پایان پاییز امسال پروژه جدیدی را با همکاری سازمان فضایی ناسا مورد بهرهبرداری قرار خواهد داد که به عقیده بسیاری از محققان و کارشناسان این پروژه یکی از بزرگترین پروژههای فضایی در طول تاریخ خواهد بود.
هدف اصلی از طراحی و ساخت R2 انجام وظایف معمول و متداول در ایستگاه فضایی بینالمللی است تا به این ترتیب کارکنان ایستگاه فضایی فرصت بیشتری برای انجام ماموریتهای فضایی داشته باشند
همانطور که شاید پیش از این نیز در بسیاری از دیگر خبرهای اعلام شده از سوی ناسا شنیده باشید، تا پایان پاییز امسال نخستین ربات فضانورد موسوم به Robonaut 2 (روبونات 2) راهی ایستگاه بینالمللی فضایی خواهد شد. روبونات، ربات فضانوردی است که با هدف کمک به فضانوردان ساکن در مدار زمین در مرکز فضایی جانسون ناسا در هاتسون ایالت تگزاس طراحی و ساخته شده است.
فراتر از یک ربات
روبونات 2 که به اختصار R2 نامیده شده است از قابلیتهایی شبیه به توانمندیهای ما انسانها برخوردار است و با در اختیار داشتن چنین قابلیتهایی قادر است مانند ما انسانها محیط اطراف خود را ببیند و در آن محیط اجسام مورد نظر را جستجو کند. یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این ربات این است که میتواند اجسامی را که حداکثر تا 10 کیلوگرم وزن دارند، برداشته و جابهجا کند که در مقایسه با رباتهای معمولی، تواناییR2 بسیار فراتر از رباتهای مشابهی است که تاکنون ساخته شدهاند. از آنجایی که قرار است این ربات به تنهایی و برای مدت زمانهای طولانی، انجام ماموریتهای فضایی را بر عهده گیرند بنابراین برخورداری از توانایی تکلم از جمله ویژگیهای مطرح در طراحی این ربات نبوده است و از این رو ربات R2 قادر به صحبت کردن نخواهد بود اگر چه این ویژگی از معدود ویژگیهایی است که در این مرحله برای طراحی و ساخت رباتهای فضانورد مورد توجه قرار نگرفته است اما بیشک روبونات توانمندترین رباتی است که میتواند به عنوان یک ربات کاملا امن و بیخطر پا به پای انسانها در انجام ماموریتهای فضایی مشارکت داشته باشد.
R2 حتی قابلیت استفاده از آچار و پیچگوشتی را نیز دارد. این ربات برای حرکت در فضای خلأ با چنگانداختن به اجسام مختلف در فضا حرکت کرده و به این ترتیب در انجام کارهای مختلف به فضانوردان کمک میکند. روبونات علاوه بر این که از راه دور قابل کنترل است این توانایی را دارد دستوراتی که به طور شفاهی و از طریق امواج رادیویی از آژانس فضایی ناسا ارسال میشود، دریافت کرده و اجرا کند. توانایی این رباتها در نوع خود بسیار جالب توجه و بینظیر است. دوربینهایی که در کلاه ایمنی رباتهای فضانورد نصب میشود زوایای مختلف دید آنها را به خوبی پوشش میدهد و به این ترتیب این رباتها میتوانند محیط اطراف خود را به طور کامل تحت نظارت قرار دهند.
اگرچه این ربات از نظر ظاهری از ناحیه کمر به بالا کاملا شبیه به انسانها بوده و به نوعی یک ربات انساننما محسوب میشود اما از ناحیه کمر به پایین به یک پای مکانیکی متصل میشوند که نهتنها قابلیت اتصال به یک بازوی مکانیکی فضایی را دارد بلکه میتواند به دیگر ابزارهایی که به عنوان نوعی ابزار واسطهای از آنها برای کاوشهای فضایی استفاده میشود نیز متصل شوند.
با توجه به آنچه درباره R2 گفته شد میتوان پیشبینی کرد که این ربات فضانورد بتواند فراتر از یک ربات معمولی در کنار فضانوردان حضور داشته و با آنها همکاری و مشارکت داشته باشد.
آینده فضانوردی در تسخیر رباتهای فضانورد
براساس گفتههای محققان مرکز فضایی ناسا، هدف اصلی از طراحی و ساخت R2 انجام وظایف معمول و متداول در ایستگاه فضایی بینالمللی است تا به این ترتیب کارکنان ایستگاه فضایی فرصت بیشتری برای انجام ماموریتهای فضایی داشته و بتوانند ماموریت انجام کارهای مهمتر ایستگاه فضایی را به عهده گیرند. در نخستین روزهایی که ناسا، روبونات را به وسیله شاتل فضایی دیسکاوری و در آخرین ماموریت فضایی دیسکاوری پیش از بازنشستهشدن به فضا ارسال خواهد کرد به این ربات فضانورد اجازه داده نخواهد شد که در ایستگاه در حرکت باشد.
بنابراین روبونات در اولین مرحله از ارسال نخستین ربات فضانورد به ایستگاه بینالمللی فضایی در مکان مشخصی مستقر شده و همانند یک فضانورد تنها به کمک دستهایش از مکانی به مکان دیگر حرکت خواهد کرد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که تنها پس از گذشت مدت زمان 2 تا 6 ثانیه از زمانی که روبونات جسمی را میبیند تصویر ویدئویی آن به مرکز فضایی ناسا ارسال خواهد شد و به عبارت دیگر تیم تحقیقاتی مستقر در این مرکز میتوانند همزمان با روبونات از هر گونه تغییرات ایجاد شده در ایستگاه مطلع شوند و این در حالی است که ارسال اطلاعات ویدئویی از مریخ تا زمین به کمک دیگر ابزارها و امکانات موجود گاهی تا بیش از 10 دقیقه به طول خواهد انجامید.
از آنجایی که بشر امروزی در تلاش است تا قدم فراتر از محدوده قوانین حاکم بر این دنیای خاکی گذاشته و از بسیاری از اسرار نهفته در فضا پرده بردارد به نظر میرسد که روبوناتها به عنوان نخستین رباتهای فضانورد، بتوانند نقش بسیار مهمی در پیشرفتهای آتی سازمان فضایی داشته باشند. ناسا قصد دارد پس از ارسال R2 به ایستگاه فضایی بینالمللی، در مراحل بعدی قابلیتهای جدیدی را برای روبونات در نظر بگیرد تا به کمک آنها بتواند در خارج از ایستگاه فضایی نیز قرار داشته باشند. با توجه به آنچه گفته شد پیشبینی میشد که آینده فضانوردی بیش از این که مدیون تلاشهای فضانوردان باشد، مدیون تلاشها و زحمات افرادی باشد که در طراحی و ساخت رباتهای فضانورد به عنوان نسل جدید فضانوردان، سهمی را بر دوش میکشند.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : سیاوش قربان زاده در : 90/8/5 1:48 عصر
پیام دوستی ایرانیان به فرازمینی ها
فضاپیمای «وویجر» به مرز منظومه شمسی رسید
![](http://s1.picofile.com/file/6522030180/db3cdbe2ea54a5cc9abc9361444dcbb9.jpg)
فضاپیمای وویجر 1، که دور ترین فضاپیما از زمین است، در سفر خود به سوی کرانه های فراتر از منظومه شمسی یک گام مهم دیگر برداشته است. این فضاپیمای قدیمی که اکنون 17 میلیارد و 400 میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد، تغییری محسوس را در جریان ذرات در اطراف خود اندازه گیری کرده است. این ذرات که از خورشید گسیل می شوند، تا این نقطه در حال دور شدن از مرکز منظومه بودند اما اکنون عمود بر این مسیر حرکت می کنند. این به آن معنی است که وویجر به مرحله ورود به فضای موسوم به «میان ستاره ای» بسیار نزدیک شده است.
«ادوارد استون» که سرپرستی پروژه وویجر را بر عهده دارد، از این فضاپیما و اطلاعات ارزشمندی که همچنان 33 سال پس از شروع ماموریتش ارائه می کند، تمجید کرد. او می گوید: «وقتی وویجر پرتاب شد، فقط 20 سال از شروع عصر فضا گذشته بود، بنابراین هیچ مبنایی وجود نداشت که بتوان بر اساس آن گفت این فضاپیما چقدر دوام خواهد آورد. هیچ نمی دانستیم تا چه فاصله ای باید برویم تا از منظومه شمسی خارج شویم. اما اکنون می دانیم حدود پنج سال آینده، برای اولین بار از منظومه خارج می شویم.» گفتنی است دو فضاپیمای کاوشگر با نام های «وویجر 1» و «وویجر 2» به فضا پرتاب شدند. وویجر روز پنجم سپتامبر 1977 پرتاب شد و خواهرخوانده آن وویجر 2، روز 20 آگوست 1977 راهی فضا شد. هرچند وویجر 2 زودتر پرتاب شد اما در مسیری دیگر قرار دارد و کندتر حرکت می کند در نتیجه اکنون کمی بیش از 14 میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد. هدف اصلی ناسا از پرتاب این کاوشگرها بررسی سیاره های مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون بود که در سال 1989 انجام شد.
این فضاپیما سپس راه اعماق فضا را در پیش گرفتند و در جهت اصلی مرکز کهکشان راه شیری به حرکت درآمدند. منبع انرژی این فضاپیماها بسته های رادیواکتیو است. ابزارهای این کاوشگرها هنوز هم به خوبی کار می کند و داده ها را به زمین می فرستد. البته فاصله زیاد آنها با زمین باعث می شود پیام رادیویی آنها 16 ساعت در راه باشد. مشاهده های تازه وویجر 1 توسط ابزاری با نام «ذرات باردار کم انرژی» که شتاب بادهای خورشیدی را می سنجد انجام شده است. این جریان از ذرات باردار، کره بزرگی را در اطراف منظومه شمسی پدید می آورد که هلیوسفر نام دارد. این بادها با سرعت «فراصوت» حرکت می کنند تا اینکه از یک مرحله به نام «شوک پایانی» می گذرند. پس از این مرحله، سرعت آنها به شدت کم می شود. اندازه گیری وویجر نشان می دهد شتاب این بادها در این نقطه اکنون به صفر رسیده است.
پیام های بشر برای موجودات فضایی
علاوه بر ابزارهای پژوهشی و اندازه گیری علمی، هر دو کاوشگر لوحی از جنس طلا با خود دارند. در این صفحات مدور فلزی دیجیتالی، مطالبی مانند فرازهایی از تمدن انسان به زبان ریاضی، تصویری از دو انسان (زن و مرد) با دستان افراشته به نشانه دوستی، نشانی جایگاه زمین در منظومه شمسی و کهکشان راه شیری ثبت شده است. اندیشه قرار دادن پیام هایی برای موجودات هوشمند فرازمینی نخستین بار توسط «اریک بورگس» مطرح شد. سپس «کارل ساگان» ستاره شناس و اخترشیمیدان مشهور امریکایی و از پیشگامان روش های برقراری ارتباط با موجودات هوشمند فرازمینی، از این ایده به شدت استقبال کرد. سرانجام ناسا با این طرح موافقت کرد و سه هفته به وی فرصت داد تا پلاکی را طراحی کند. «ساگان» نیز با همکاری «فرانک دریک» این پلاک را طراحی کردند، البته بخش طراحی هنری این پلاک را «لیندا سالزمن» (همسر «کارل ساگان») انجام داد. در این صفحه 30 سانتی متری چکیده ای از فرهنگ بشری قرار داده شده است، از جمله 115 قطعه عکس آنالوگ، صدای رعد و برق، صدای گریه یک شیرخوار، صدای یک نهنگ، صدای برخورد امواج به ساحل، صدای قلب و گام برداشتن انسان و چند صدای دیگر. علاوه بر این موسیقی های منتخب از فرهنگ ها و نواحی مختلف به مدت 90 دقیقه گزینش شده است. قطعات مختلفی از موسیقی های «باخ» و «بتهوون» تا «لویی آرمسترانگ» و «چاک بری» نیز در دیسک هست. موسیقی ها از فرهنگ ها و کشورهای مختلف و از کشورهای چین، ژاپن، آذربایجان، اندونزی، مکزیک، پرو، بلغارستان و سنگال انتخاب شده اند. علاوه بر این سلام و خوشامدگویی به 55 زبان نیز وجود دارد. این خوشامدگویی ها با زبان اکدی که در میان رودان شش هزار سال پیش صحبت می شد، آغاز می شود و با یکی از زبان های محلی چینی به نام وو پایان می یابد. پیامی به زبان فارسی نیز در این دیسک وجود دارد. پیامی که به زبان فارسی در وویجر قرار داده شده، شعر «بنی آدم اعضای یک پیکرند» سعدی است. پیام فارسی یکی از طولانی ترین پیام های وویجر است. متن پیام فارسی چنین است:
«درود بر ساکنین ماوراء آسمان ها
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش زیک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار»
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : سیاوش قربان زاده در : 90/8/5 1:38 عصر
سبکی تازه در پرواز
در دنیای سیستم های موتوری برخی نام ها و برندها از اعتبار خاصی برخوردارند. مرسدس بنز از جمله این نام هاست که تقریبا همگان آن را با خودروهایی شیک و فوق مدرن می شناسند، اما این روزها مرسدس بنز را باید در سازه های پیشرفته موتوری دیگری نیز جستجو کرد که ازجمله آنها می توان به هواپیما، بالگرد و قایق اشاره کرد.
البته این تنها مرسدس بنز نیست که وارد چنین عرصه ای شده است، بلکه برندهای سرشناس دیگری نظیر تویوتا، هوندا و حتی بی.ام.و نیز دست به کار شده و تازه ترین دستاوردهای تکنیکی و فنی خود را در چنین سه گانه هایی به رخ سایر رقبا می کشند. بالگرد EC145 Luxury مرسدس بنز که این روزها سر و صدای زیادی به راه انداخته است و بیشتر به یک سازه مجلل و فوق مدرن هوایی شباهت دارد ازجمله این نوآوری هاست؛ سازه ای که فضای درونی آن دست کمی از یک فضاپیما ندارد!
جای هیچ تعجبی ندارد که مرسدس بنز نیز وارد عرصه هیجان انگیز و البته مهم تر از آن پولساز طراحی و ساخت بالگرد، قایق و حتی هواپیماهای لوکس و فوق مدرن شود. این به آن معناست که در آینده نزدیک ردپای مرسدس بنز را در آب و هوا نیز خواهیم دید. این نگرش جدیدی است که از سوی غول های خودروسازی جهان همچون نیسان، تویوتا، هوندا و بی.ام.و نیز در نظر گرفته می شود.
نگاهی به آینده نشان می دهد که تا کمتر از نیم قرن دیگر عملا تمامی خیابان های شهرهای بزرگ و پرجمعیت جهان به پارکینگ های درازی تبدیل می شوند که در آنها خودروها مجالی برای حرکت روان نخواهند داشت. به همین دلیل است که فناوری هایی نظیر بالگرد EC145 Luxury مورد استقبال قرار می گیرد.
شاید قرار است در آینده آسمان شهرهای بزرگ و کوچک جهان، به محلی برای تردد سیستم های حرکتی تبدیل شود. این بالگرد چندی پیش و در جریان برگزاری نمایشگاه دستاوردهای صنعت هوانوردی در ژنو رونمایی شد. EC145 Luxury بالگردی مجهز به موتور دوقلویی است که بدون شک آرایش فضای داخلی آن مهم ترین برگ برنده آن محسوب می شود.
مهندسان مرسدس به خوبی می دانند که چگونه از قطعات و وسایل لوکس در سیستم های حرکتی تولیدی این برند استفاده کنند. در فضای داخل کابین این بالگرد به طرز هنرمندانه ای با نور بازی شده است.
گذشته از این از مواد انعطاف پذیری استفاده شده است که دست مهندسان و طراحان را در ساخت انواع صندلی ها و سکوها باز گذاشته است. این ابتکار عمل تازه محصول تفکر خلاقانه طراحان استودیو طراحی پیشرفته مرسدس بنز در منطقه کومو ایتالیاست و با توجه به موفقیت اولیه ای که به دست آورده اند تلاش هایی را نیز برای طراحی قایق تفریحی ـ سرعتی در این کلاس آغاز کرده اند.
در کابین این بالگرد مجموعه ای زیبا و هیجان انگیز از فناوری های نوین دیده می شود. در بیرون از کابین موتور دوقلو و در داخل آن تازه ترین پیشرفت های صورت گرفته در زمینه طراحی کابین ها، الکترونیک هواپیمایی و نوعی سیستم پیچیده الکتریکی دیده می شود. سیستم چرخنده ای که در این بالگرد به کار گرفته شده است فاقد لولاست که این خود یکی از محسنات آن به شمار می آید.
ملخ این بالگرد تقویت شده است که در نتیجه سر و صدای آن در مقایسه با پیشرفته ترین بالگردهای امروزی نیز بسیار پایین است.
گذشته از آن افرادی که سوار بر آن می شوند لرزش بسیار کمی را احساس می کنند. طراحی چشمگیر و قابلیت های بالای این بالگرد افراد و سازمان های زیادی را ترغیب به خرید آن کرده است به طوری که تاکنون 315 فروند از آن در سراسر جهان به فروش رفته است.
![](http://s2.picofile.com/file/7121852682/5f34cf0c9a5b411c257350e58e93ef6b.jpg)
بالگرد EC145 Luxury نخستین بالگرد در این کلاس است که ظرفیت حمل تا 8 سرنشین را دارد.
افراد و سازمان هایی که این بالگرد را سفارش می دهند حق انتخاب زیادی دارند. از کف و بخش هایی از بدنه که از نوعی چوب بسیار مرغوب ساخته می شود تا نوع نورپردازی قسمت های مختلف درون کابین، مجموعه متنوعی است که تقریبا هر نوع سلیقه ای را پاسخگوست. البته نورپردازی که از آن صحبت می شود تنها مربوط به فضای داخل کابین نیست و بدنه آن نیز با یک سری نورپردازی محیطی دستخوش تغییرات جالب توجهی می شود.
تا اینجای کار بیشتر صحبت از تزئینات لوکس و امکانات چشمگیر این بالگرد شد، اما از فضای قابل انعطاف درون کابین نیز نمی توان به راحتی عبور کرد. صندلی های مخصوصی که در کابین این بالگرد نصب شده اند این قابلیت را دارند که روی ریل های مخصوصی حرکت کرده و با توجه به نوع کاربری که در هر بار پرواز برای آن در نظر گرفته می شود آرایش یابند. از این رو به راحتی و در عرض چند ثانیه می توان این بالگرد را از یک سیستم حمل و نقل هوایی به یک وسیله مطمئن برای جابه جایی انبوهی از بار استفاده کرد.
از دیگر امکانات مختلفی که درون این کابین دیده می شود می توان به 3 جعبه چند منظوره ای اشاره کرد که به عنوان سیستم خنک کننده یا چیزی شبیه یخچال، محل نگهداری ظروف پذیرایی، میز، مانیتور 15 اینچی و در نهایت سیستم پخش DVD به کار گرفته می شوند.
![](http://s2.picofile.com/file/7121853438/8fc5d7dff35fb82d00b6799f610d0810.jpg)
مجموعه این امکانات موجب شده تا بتوان از این بالگرد در مجموعه متنوعی از کاربردها ازجمله امور تجاری و بازرگانی و همچنین ماموریت های شخصی استفاده کرد. نگاهی دقیق به بخش های مختلف درون کابین این بالگرد نشان می دهد که از کوچک ترین فضاها نیز به خوبی استفاده شده است. به عنوان مثال فضای محدود حائل میان کابین درونی، جایی که خلبان قرار می گیرد و کابین اصلی کشوهای متعددی نصب شده اند که از آنها می توان برای نگهداری وسایل مختلفی استفاده کرد.
به نظر می رسد فناوری های نوینی نظیر بالگرد EC145 Luxury همچنان از بازار خوبی برخوردار باشد. در سراسر جهان چهره های ثروتمند زیاد زندگی می کنند که برای آنها خرید این نوع سیستم های حمل و نقل هوایی جدای از آن که یک نیاز باشد بیشتر به یک سرگرمی هیجان انگیز شباهت دارد. ثروتمندان زیادی وجود دارند که برای آنها پرداخت هزینه های چند میلیون دلاری برای خرید این نوع سیستم های هوایی کار چندان سختی نیست.
همچنین بسیاری از مراکز تحقیقاتی و اکتشافی نیز تمایل زیادی از خود برای خرید این نوع بالگردها نشان داده اند. به جهت آن که فناوری های مربوط به طراحی و ساخت این نوع بالگردها در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است، بسیاری از طرح های مفهومی که با استفاده از شبیه سازی های رایانه ای ارائه می شوند خیلی زود به مرحله تولید اولیه و انبوه می رسند.
به روشنی پیداست برندهای سرشناسی نظیر مرسدس، تویوتا، بی.ام.و و فولکس واگن حساب ویژه ای روی این استراتژی جدید باز کرده اند، استراتژی نوینی که عمدتا برای حفظ جایگاهشان در رقابت با سایر برندهای خودروساز اتخاذ شده است.
EC145 Luxury در یک نگاه
فضای محدود حائل میان کابین درونی، جایی که خلبان قرار می گیرد و کابین اصلی، کشوهای متعددی نصب شده اند که از آنها می توان برای نگهداری وسایل مختلفی استفاده کرد.
از دیگر امکانات مختلفی که درون این کابین بالگرد دیده می شود می توان به 3 جعبه چند منظوره ای اشاره کرد که به عنوان سیستم خنک کننده یا چیزی شبیه یخچال، محل نگهداری ظروف پذیرایی، میز، مانیتور 15 اینچی و در نهایت سیستم پخش DVD به کار گرفته می شوند.
کلمات کلیدی :